Κολοκοτρώνης - μαχητής του '21

Θεόδωρος Κολοκοτρώνης - Γέρος του Μωριά

Μ. Καραγάτσης "Η Τύχη αρέσκεται και να ειρωνεύεται" βλέπε Μίχαλος Ρούσσης

Θεόδωρος Κολοκοτρώνης (1770-1843)

Theodoros Colocotronis - Γκραβούρα εποχής

Theodoros Kolokotronis - Oldman of Morias

Προεστοί, τσιράκια των Τούρκων

Από ομιλία του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη στο Γυμνάσιο Αθήνας:
Πρέπει να είσθε υπηρήφανοι καταγόμαστε από τη μεγάλη γενιά των αρχαίων Ελλήνων - σοφών που έδωσαν τα φώτα τους σε όλη την Ευρώπη. Τι είμασταν εμείς κατόπιν τους; πάμπτωχοι, καταδιωγμένοι, υποτελείς των Τούρκων. Ήθελαν να μας εξανδραποδίσουν μέχρι και τη γλώσσα των αθρώπων έκοβαν για να μη μιλούν Ελληνικά! Μέσα σ' αυτές τις φρικτές συνθήκες άναψε και φούντωσε η σπίθα του αγώνα. Συνετέλεσαν κι όσοι είχωαν φύγει από την πατρίδα - μη αντέχοντας άλλο τις συνθήκες διαβίωσης. Πήγαν στις γύρω ελεύθερες χώρες έγιναν γραμματιζούμενοι, δάσκαλοι που μεταλαμπάδιασαν τα φώτα τους στη χώρα μας και έγιναν οραματιστές της αποτίναξης του ζυγού, οι κύριοι εκφραστές της Φιλικής Εταιρείας που πρωτοστάτησε και έγινε ο θεμέλιος λίθος του ξεσηκωμού, στον Αγώνα. Μόνοι και απομονωμένοι οι απαίσιοι προεστοί τσιράκια των Τούρκων, που βολεμένοι στα προνόμια τους από το Σουλτάνο, δεν ήθελαν να πέσει το πρώτο βόλι.

[ελεύθερη απόδοση κειμένου που ακούστηκε από το ρ/σ της Πειραϊκής Εκκλησίας] 👉

Σύντομο Βιογραφικό

Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης (γ. Ραμοβούνι Μεσσηνίας 1770 - θ. Αθήνα 1843) ήταν Έλληνας αρχιστράτηγος και ηγετική μορφή της Επανάστασης του 1821, οπλαρχηγός, πληρεξούσιος, Σύμβουλος της Επικρατείας. Απέκτησε το προσωνύμιο "Γέρος του Μοριά". Μετά θάνατον τιμήθηκε από την Ελληνική Πολιτεία με τον βαθμό του Στρατάρχη. 

Με καταγωγή από τους Βυζαντινούς Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης καταγόταν από φημισμένη οικογένεια που προερχόταν από το χωριό Ρουπάκι (μέχρι το 1670 είχε την ονομασία Κότσικας· δεν υφίσταται ως οικισμός από το 1780) - στα σύνορα Μεσσηνίας-Αρκαδίας. Στην απογραφή του 1461 - '63 που πραγματοποιήθηκε απο τους Οθωμανούς, το Ρουπάκι αναφέρεται ότι είχε αμιγή Ρωμαϊκό (Ελληνικό) πληθυσμό και αριθμούσε 21 σπίτια.

Ο Κολοκοτρώνης γεννήθηκε στο Ραμοβούνι της Μεσσηνίας, αν και η οικογένειά του ζούσε στο Λιμποβίσι Αρκαδίας και πέρασε τα παιδικά του χρόνια στον πύργο της Καστάνιτσας στη Μάνη. Τον πατέρα του τον έβλεπε πολύ σπάνια. Το όνομα Θεόδωρος ήταν καινούργιο στη γενιά του. Του το έδωσαν προς τιμήν του Ρώσου αξιωματικού Θεόδωρου Ορλώφ ο οποίος κατά τη διάρκεια του της Ορλωφικής επανάστασης είχε γίνει πολύ αγαπητός, εξιστορώντας συνεχώς στους πληθυσμούς, την αρχαία ελληνική δόξα. Τον βάφτισε ο Ιωάννης Παλαμήδης από τη Στεμνίτσα, πατέρας του Ρήγα Παλαμήδη. Ο πατέρας του Θεόδωρου Κωνσταντής Κολοκοτρώνης, πήρε μέρος στην ένοπλη εξέγερση των Ορλοφικών η οποία υποκινήθηκε από την Αικατερίνη Β΄ της Ρωσίας το 1770. Σκοτώθηκε μαζί με δύο αδελφούς και τον φημισμένο Παναγιώταρο στον πύργο της Καστάνιτσας από τους Τούρκους 

Από μικρός, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης ακολούθησε τον πατέρα του στις διάφορες περιπέτειές του. Σε ηλικία 15 ετών, το 1785, μετακόμισε με τη μητέρα και τα αδέρφια του στο χωριό Άκοβος όπου ζούσε ο θείος του Αναγνώστης. Διορίστηκε αρματωλός εναντίον των κλεφτών που λυμαίνονταν την περιφέρεια του Λεονταρίου. Πέντε χρόνια αργότερα το 1790 παντρεύεται στον Άκοβο την κόρη προεστού του Ακόβου, Αικατερίνη Καρούτσου. Στον Άκοβο έζησε τα επόμενα 7 - μέχρι το 1797 χρόνια, σαν οικογενειάρχης και νοικοκύρης, απέκτησε κτήματα, σπίτι και περιουσία. Επίσης εκεί γεννήθηκαν τα πρώτα παιδιά του.

Η δράση του Κολοκοτρώνη σιγά-σιγά απλώθηκε, μαζί με τη φήμη του, σ' όλη την Πελοπόννησο. Το 1802 είχε γίνει τόσο επικίνδυνος στους κατακτητές, ώστε ο Bοεβόδας της Πάτρας πέτυχε να εκδοθεί σουλτανικό φιρμάνι που τον καταδίκαζε σε θάνατο και ανάθετε την εκτέλεση στους προεστούς, οι οποίοι αν δεν κατόρθωναν να τον σκοτώσουν θα εκτελούνταν οι ίδιοι.

Έχοντας αποκτήσει πείρα και στη θάλασσα ως κουρσάρος, το 1805, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης πήρε μέρος στις ναυτικές επιχειρήσεις του ρωσικού στόλου κατά τον Ρωσοτουρκικό πόλεμο. Τον Ιανουάριο του 1806 και ενώ βρισκόταν στην Πελοπόννησο, βγήκε διάταγμα δίωξής του. Αποτέλεσμα αυτού ήταν να ακολουθήσει πολύμηνη περιπετειώδης και δραματική καταδίωξή του από τους Τούρκους σε πολλά χωριά και πόλεις της Πελοποννήσου.

Όταν οι κάτοικοι των Βερβένων αρνήθηκαν να συνδράμουν τους καταδιωκόμενους κλέφτες, αυτοί κατέστρεψαν το χωριό. Ο Κολοκοτρώνης αναφέρει το γεγονός στη Διήγησή του: «ἐστείλαμεν εἰς τὰ Βέρβενα νὰ μᾶς στείλῃ ψωμὶ καὶ ζωοτροφίας, καὶ αὐτοὶ μᾶς ἀποκρίθησαν: ἔχομε βόλια καὶ μπαροῦτι, καὶ ἐπήγαμε καὶ τοὺς 'χαλάσαμε».

Κατάφερε τελικά, μαχόμενος, να διαφύγει με πλοιάριο, φεύγοντας από περιοχή στα δυτικά του Λακωνικού κόλπου και περνώντας στα ρωσοκρατούμενα Κύθηρα με ενδιάμεση στάση στην Ελαφόνησο λόγω κακοκαιρίας.

Από το 1810 υπηρέτησε στο ελληνικό στρατιωτικό σώμα του αγγλικού στρατού στη Ζάκυνθο, όπου γρήγορα διακρίθηκε για τη δράση του εναντίον των Γάλλων και έφτασε στο βαθμό του ταγματάρχη.

Το 1818 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και τον Ιανουάριο του 1821 ξαναγύρισε στη Μάνη όπου άρχισε να προετοιμάζει την Επανάσταση στην Πελοπόννησο γνωρίζοντας ότι η ημέρα έναρξης ήταν η 25 Μαρτίου. Βρέθηκε στην Καλαμάτα κατά την αναίμακτη κατάληψη της πόλης στις 23 Μαρτίου 1821 υπό τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη και την πομπώδη δοξολογία. Την επομένη κινήθηκε προς την Μεγαλόπολη με τον Νικηταρά και την 25η Μαρτίου το πρωί βρίσκονταν στον Κάμπο της Καρύταινας ή της Μεγαλόπολης. Ο Κολοκοτρώνης έμεινε στο χωριό Τετέμπεη ενώ ο Νικηταράς στα «πίσω χωριά» ή Σιαμπάζικα. Είχε οριστεί στις 25 Μαρτίου να βρίσκονται όλοι οι οπλαρχηγοί στις επαρχίες τους ώστε να κηρυχθεί η Επανάσταση, όπως και έγινε.

Ομιλία στην Πνύκα 1838

Όταν αποφασήσαμε να κάμομε την Επανάσταση, δεν εσυλογισθήκαμε, ούτε πόσοι είμεθα, ούτε πως δεν έχομε άρματα, ούτε ότι οι Τούρκοι εβαστούσαν τα κάστρα και τας πόλεις, ούτε κανένας φρόνιμος μας είπε: «Που πάτε εδώ να πολεμήσετε με σιταροκάραβα βατσέλα;», αλλά , ως μία βροχή, έπεσε σε όλους μας η επιθυμία της ελευθερίας μας, και όλοι, και οι κληρικοί, και οι προεστοί, και οι καπεταναίοι, και οι πεπαιδευμένοι, και οι έμποροι, μικροί και μεγάλοι, όλοι εσυμφωνήσαμε εις αυτό το σκοπό και εκάμαμε την Επανάσταση.

Πριν την άφιξη του Όθωνα στην Ελλάδα οι Μαυροκορδάτος και Κωλέττης θεωρώντας τον Κολοκοτρώνη ως εμπόδιο στα σχέδια τους για την κάλυψη των θέσεων εξουσίας τον συκοφαντούσαν και έστειλαν επιστολή στο Μόναχο ότι ετοιμάζει στράτευμα προκειμένου να μην επιτρέψει στον Όθωνα να πατήσει στην Ελλάδα. Όταν το αντιλήφθηκε αυτό ο Κολοκοτρώνης έβαλε την στολή και την περικεφαλαία του και πήγε στο Ναύπλιο να υποδεχτεί τον Όθωνα και να υποβάλλει τα σέβη του. Ύστερα έφυγε σε ένα αγρόκτημα που είχε έξω από την πόλη όπως ο ίδιος γράφει:

Όσον ηµπόρεσα έκαµα το χρέος μου. Είδα την πατρίδα μου ελεύθερη, είδα εκείνο όπου ποθούσα και εγώ και ο πατέρας μου και ο πάππος μου και όλη η γενιά μου καθώς και όλοι οι Έλληνες.

Και έτσι απεφάσισα να πάω εις ένα περιβόλι, όπου είχα έξω από τ’ Ανάπλι. Επήγα, εκάθησα και απερνούσα τον καιρό μου καλλιεργώντας. Και ευχαριστούµην να βλέπω να προοδεύουν τα μικρά δένδρα που εφύτευα.

⚓ Πηγή αποσπασμάτων Βιογραφικού Κολοκοτρώνη aegean-maritime-museum.gr